Kategorie
Biogramy "Żubrów"

mjr Władysław Nowakowski

Szkic do biogramu

Władysław Nowakowski ps. ,Jeleń”, „Serb”, „Żubr”
Ur. 29 czerwca 1898 r. w majątku Podlesie, gm. Lelów w powiecie Włoszczowa guberni kieleckiej. Syn Jana i Stanisławy z Marcinkowskich. Absolwent ośmioklasowego, klasycznego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie.

Oficer służby stałej piechoty WP, oficer uzbrojenia –  por. (starszeństwo z dn. 1.06.1921), kpt. (starszeństwo z dn.1.01.1935 r.), mjr  (starszeństwo z dn. 27 IX 1944).

Podczas I wojny światowej w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Od 1918 r. pełnił służbę w Wojsku Polskim jako m.in.: adiutant 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej i dowódca kompanii granicznej w VII Batalionie w 3 Brygadzie (Wileńszczyzna) Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP).  W latach trzydziestych oficer 30 pp Strzelców Kaniowskich stacjonujących w Cytadeli Warszawskiej.

Bezpośrednio przed wybuchem wojny instruktor kompanii i wykładowca Szkoły Uzbrojenia  w Warszawie. We wrześniu 1939 r. szef uzbrojenia 30 Poleskiej Dywizji Piechoty.

Ranny, po kapitulacji Modlina 29 września 1939 r. dostaje się do niewoli z której ucieka. W 1941 r. wstąpił do NSZ, dowódca obwodu.  Przybrał konspiracyjne nazwisko Władysław Dziewulski, pod którym pracował w Zakładach Mechanicznych „Perun” przy ul. Grochowskiej.

Od 1942 r. w  ZWZ- AK, 7 lipca 1943 r. objął stanowisko dowódcy 3 Rejonu (Bielany)  w II Obwodzie AK  (Żoliborz). W Powstaniu Warszawskim dowódca zgrupowania  (batalionu) „Żubr”. Ranny 03.09.1944 r. w „Olejarni”.

Po kapitulacji oddziałów żoliborskich, 30 IX dostał się do niewoli. Wywieziony do stalagu XI A Altengrabow, a następnie przeniesiony do  oflagu X B Sandbostel. Tam był  w grupie 29 oficerów oskarżonych o zamiar opanowania obozu siłą. Przekazany gestapo trafił do obozu koncentracyjnego w Neuengamme. Oficerowie z domniemanego spisku nie zostali rozstrzelani dzięki interwencji Prezesa Międzynarodowego Czerwonego Krzyża – hr. Bernardotte, który z przedstawicielami MCK wizytował obóz. Następnie więziony w Hamburgu, skąd przeniesiony do obozu koncentracyjnego w Russee – Ael Nordmark k. Kilonii i obozu w Lubece, z którego zostaje uwolniony przez wojska brytyjskie 2 maja 1945 r. Nr jeniecki 46320.

Po wyzwoleniu przebywał w Polskim Obozie Wojennym w Wentorf, nie zostal wcielony do PSZ na Zachodzie. Tam napisał  wspomnienia „Historia działań 32 pp AK „Żubry”,  Wentorf 1947 r., których oryginał  znajduje się w Instytucie im. Gen. W. Sikorskiego w Londynie (Dział Polski Podziemnej), sygn. B.II/S/24.

Po wojnie na emigracji w Stanach Zjednoczonych w Chicago, gdzie pracował jako robotnik.

Zmarł 22 października 1964 r. Pochowany na cmentarzu katolickim Saint Joseph Cemetery (św. Józefa) w River Grove, Cook Country, Illinois, 3100 North Thatcher Avenue

Odznaczony m.in.: Orderem Wojennym Virtuti Militari V kl.        (nr  12280, rozkaz  d-dcy 8 DP 30 września  1944) i Srebrnym Krzyżem Zasługi (brak dokładnej daty, ale w l. 1924-1927).

Żonaty z  Haliną z d. Kołomyjska, lekarką. Ojciec Waldemara      (ur. 1.03.1933), łącznika w Powstaniu Warszawskim w III Obwodzie AK „Waligóra” (Wola), ps.Gacek.

Opr. J. Tryliński