Edward Sitarz

Sitarz Edward, plut. pchor., phm.

Syn Teofila i Marianny Alberskiej, ur. 9.12.1919 r. w Kozinkach, gm. Zakrzew pow. Radom. Ochrzczony w 2. dzień świąt Bożego Narodzenia w Parafii pw. Św. Stanisława Bp. M. w Cerekwi pod Radomiem.

Najstarszy z czworga rodzeństwa – brat Aleksandra (1922-2013), Wacława (1924-2003)  i Krystyny zam. Matuszewskiej (1929-1999)

Rodzina po kilku latach wróciła do Radomia, z którego wyjechała w okresie I wojny, mając nadzieję na polepszenie sobie bytu w rodzinnej wsi, gdzie miała jeszcze jakieś pozostałości gospodarstwa. Matka prowadziła magiel przy ul. Kelles-Krauza nr 20, zaś ojciec warsztat szewski z czteroma czeladnikami i kilkoma uczniami przy ul. Pierackiego (dziś  Niedziałkowskiego).

W latach 1928-1934 Edward chodził do 7- klasowej Publicznej Szkoły Powszechnej im. J. Długosza przy pl. Jagiellońskim 18 w Radomiu, którą ukończył 15.06.1934 r.  Następnie został uczniem Średniej Szkoły Technicznej Kolejowej, w 1938 r. przemianowanej na Państwowe Szkoły Przemysłowe w Radomiu. Po maturze wyjeżdża na studia w Państwowej Wyższej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie, kontynuując w niej naukę w czasie okupacji.

Był aktywnym członkiem 7. Radomskiej Drużyny Harcerskiej, prowadzonej od 1937 r. przez Tadeusza Olejarskiego „Wolnego”, ( również poległego w Powstaniu). ”Siódemka” kontynuuje działałność w konspiracji, a w 1941 przemianowana zostaje  na krąg starszo- harcerski.

16 kwietnia 1943 przekształca się w oddział wydzielony – Sekcję Dywersyjną (SEK-DA) harcerskiego batalionu „Wigry” z siedzibą w Jędrzejowie. Dowodzi nim „Jastrzębiec” Włodzimierz Łukjanow – Kozłowski (też Powstaniec). W ciągu piętnastu miesięcy istnienia oddział przeprowadził różnego rodzaju akcje w powiatach jędrzejowskim i buskim oraz na terenach wzdłuż kolejki wąskotorowej Jędrzejów-Staszów. Edward pełni w „Sekdzie” funkcję kwatermistrza i przyjmuje pseudonim ‘Biały”. Prawdopodobnie, wraz z kilkoma żołnierzami „Sekdy”, przeszedł staż partyzancki w baonie AK por. Wł. Molendy „Graba” w Puszczy Kozienickiej.

Wybucha Powstanie. W ostatnich dniach lipca w Warszawie meldują się  trzej ww. „Biały”, „Jastrzębiec” i „Wolny” oraz Franciszek Piątkowski – „Alarm”, „Manfred”. Jest też kilkunastu innych z „Sekdy”, których i nazwisk i pseudonimów dziś już nieznamy.

Miejsca długotrwałej walki oddziałów wigierskich w systemie obrony Starego Miasta to obrona katedry Św. Jana i jej rejonu, obrona barykady na rogu ul. Miodowej i Senatorskiej oraz odcinka „Trzaska”. Kpr. pchor. Edward Sitarz „Biały” od 7.08.  jest w kompanii szturmowej, dowodzonej przez por. „Prokopa” (Romana Kaczorowskiego).

Od 15.08. żołnierze „Wigier” walczą najpierw o odbicie, a potem  utrzymanie Pałacu Mostowskich. 18 sierpnia Niemcy posyłają pod pałac „Panterę” poprzedzoną „goliatem”. Działają skutecznie. Rozpada się boczna ściana budynku od strony ul. Przejazd. Najciężej ranny zostaje pchor. „Biały” – miał zmiażdżony tył czaszki,stracił przytomność.  Śmierć nie nastąpiła natychmiast, jednak jego stan jest beznadziejny.

„Wigierczycy” decydują się na odwrót. W ostatniej grupie biegną „Bertrand” i „Tuk”, ( strz. z c. Zbigniew Junosza-Szaniawski ) trzymając między sobą nieprzytomnego ( a może już nieżyjącego?) „Białego”. Kiedy docierają do połowy ulicy Przejazd 1)„Bertrand” zostaje ranny w ramię. Cała trójka chroni się w wyrwie, powstałej po wybuchu „goliata”. „Tukowi” nie udaje się przekonać „Bertranda” i sam przeskakuje na drugą stronę ulicy. Koledzy widząc, że nie ma szans na natychmiastowe dostanie się do rannych postanawiają przeczekać do zmroku.  Dopiero wtedy „Tuk” obwiązany w pasie liną, (aby go ściągnąć, w razie zranienia lub śmierci) dociera do obu Powstańców. Są już martwi!  Niemcy, opanowawszy Pałac Mostowskich, otworzyli do nich ogień – doskonale widocznych z góry budynku. [zob. http://zubry1944.pl/maciejewscy-i-haft-szatynski/ ]

Edward Sitarz, plt. pchor „Biały” i kpr. z c. (awansowany pośmiertnie) Zbigniew Andrzej Maciejewski „Bertrand” pochowani zostali w jednej mogile. Leżą obok siebie w grobowcu rodzinnym Haft-Szatyńskich ( rodziców Wandy Maciejewskiej z d. Haft-Szatyńska „Iskry”, żony „Bertranda”) na warszawskim Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym ( kalwińskim) przy ul. Żytniej 42.

Sektor K 1, rząd 2, grób 11

 1) Dzisiaj ul.Przejazd to skwer im. Batalionu Harcerskiego AK Wigry przed kinem ”Muranów” i część zachodniej strony al. Andersa
PS. Muzeum Powstania zamieściło na Murze Pamięci jednak Sitarza!  http://www.1944.pl/wirtualny-mur-pamieci.html/szukaj/sitarz