Szkic do biogramu
Władysław Nowakowski ps. ,Jeleń”, „Serb”, „Żubr”
Ur. 29 czerwca 1898 r. w majątku Podlesie, gm. Lelów w powiecie Włoszczowa guberni kieleckiej. Syn Jana i Stanisławy z Marcinkowskich. Absolwent ośmioklasowego, klasycznego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie.
Oficer służby stałej piechoty WP, oficer uzbrojenia – por. (starszeństwo z dn. 1.06.1921), kpt. (starszeństwo z dn.1.01.1935 r.), mjr (starszeństwo z dn. 27 IX 1944).
Podczas I wojny światowej w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Od 1918 r. pełnił służbę w Wojsku Polskim jako m.in.: adiutant 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej i dowódca kompanii granicznej w VII Batalionie w 3 Brygadzie (Wileńszczyzna) Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP). W latach trzydziestych oficer 30 pp Strzelców Kaniowskich stacjonujących w Cytadeli Warszawskiej.
Bezpośrednio przed wybuchem wojny instruktor kompanii i wykładowca Szkoły Uzbrojenia w Warszawie. We wrześniu 1939 r. szef uzbrojenia 30 Poleskiej Dywizji Piechoty.
Ranny, po kapitulacji Modlina 29 września 1939 r. dostaje się do niewoli z której ucieka. W 1941 r. wstąpił do NSZ, dowódca obwodu. Przybrał konspiracyjne nazwisko Władysław Dziewulski, pod którym pracował w Zakładach Mechanicznych „Perun” przy ul. Grochowskiej.
Od 1942 r. w ZWZ- AK, 7 lipca 1943 r. objął stanowisko dowódcy 3 Rejonu (Bielany) w II Obwodzie AK (Żoliborz). W Powstaniu Warszawskim dowódca zgrupowania (batalionu) „Żubr”. Ranny 03.09.1944 r. w „Olejarni”.
Po kapitulacji oddziałów żoliborskich, 30 IX dostał się do niewoli. Wywieziony do stalagu XI A Altengrabow, a następnie przeniesiony do oflagu X B Sandbostel. Tam był w grupie 29 oficerów oskarżonych o zamiar opanowania obozu siłą. Przekazany gestapo trafił do obozu koncentracyjnego w Neuengamme. Oficerowie z domniemanego spisku nie zostali rozstrzelani dzięki interwencji Prezesa Międzynarodowego Czerwonego Krzyża – hr. Bernardotte, który z przedstawicielami MCK wizytował obóz. Następnie więziony w Hamburgu, skąd przeniesiony do obozu koncentracyjnego w Russee – Ael Nordmark k. Kilonii i obozu w Lubece, z którego zostaje uwolniony przez wojska brytyjskie 2 maja 1945 r. Nr jeniecki 46320.
Po wyzwoleniu przebywał w Polskim Obozie Wojennym w Wentorf, nie zostal wcielony do PSZ na Zachodzie. Tam napisał wspomnienia „Historia działań 32 pp AK „Żubry”, Wentorf 1947 r., których oryginał znajduje się w Instytucie im. Gen. W. Sikorskiego w Londynie (Dział Polski Podziemnej), sygn. B.II/S/24.
Po wojnie na emigracji w Stanach Zjednoczonych w Chicago, gdzie pracował jako robotnik.
Zmarł 22 października 1964 r. Pochowany na cmentarzu katolickim Saint Joseph Cemetery (św. Józefa) w River Grove, Cook Country, Illinois, 3100 North Thatcher Avenue
Odznaczony m.in.: Orderem Wojennym Virtuti Militari V kl. (nr 12280, rozkaz d-dcy 8 DP z 30 września 1944 r.); Srebrnym Krzyżem Zasługi – za, jak stwierdzono w zarządzeniu premiera z 29 października 1926 r. – „zasługi położone około zabezpieczenia granic Państwa” (M.P. nr 252 poz.706); dwukrotnie – 1943 i 1944 – Krzyżem Walecznych oraz Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.
Żonaty z Haliną z d. Kołomyjska, lekarką. Ojciec Waldemara, łącznika w Powstaniu Warszawskim w III Obwodzie AK „Waligóra” (Wola), ps. Gacek ( 8.01.1933 – 28.11.2023).
Opr. J. Tryliński
Ur. 3.09.1922 r. w majątku Stefangród na Wołyniu. Syn Józefa i Haliny z d. Czarneckiej. Ojciec ziemianin i agronom, matka prowadziła dom i wychowywała dwu synów – Bronisława i Antoniego. Rodzina mieszkała w Tucholi, skąd w 1935 r. przenosi się do Bydgoszczy. Harcerz od 1936 r., a od 1 stycznia do września 1939 r. drużynowy 4 Bydgoskiej Drużyny Harcerskiej im. J.